โยโย่เอฟเฟค (Yo-yo” effect) คือ
การที่น้ำหนักของคนไอเดทกลับมาเท่าเดิม หรืออาจจะมากว่าเดิมในบางครั้ง ซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่เกิดได้บ่อยสำหรับคนที่ไดเอทแบบรวดเร็วเกินไป ต้องการให้น้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็ว เมื่อน้ำหนักลงถึงจุดที่ต้องการแล้ว น้ำหนักจะกลับไปเท่าเดิม
ทำไมถึงเกิดโยโย่เอฟเฟค
โยโย่เอฟเฟคมักจะเกิดกับคนไดเอทแล้วน้ำหนักลดลงถึงจุดที่ต้องการอย่างรวดเร็ว ทำให้เรายังไม่ได้ปรับพฤติกรรมการทานอาหาร การออกกำลังกาย และการดูแลร่างกายในภาพรวมให้คุ้นเคยกับร่างกายที่มีน้ำหนักลดลง ทำให้ยังมีพฤติกรรมเหมือนเดิมในตอนที่มีน้ำหนักมาก ซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้น้ำหนักกลับไปอยู่ที่จุดเดิมก่อนไดเอทได้
โยโย่เอฟเฟคผลเสียสำหรับคนไดเอท
โยโย่เอฟเฟคมักไม่ได้เกิดเพียงครั้งเดียวแต่มักเกิดเป็นวัฏจักรกับคนไดเอทเดิม ๆ ซึ่งโยโย่เอฟเฟคนี้ส่งผลให้คุณท้อแท้ในการไดเอท รวมถึงเกิดอาการหงุดหงิด และยังส่งผลเสียต่อสุขภาพอีกด้วย
เนื่องจากการลดน้ำหนักและการเพิ่มน้ำหนักอย่างรวดเร็วอาจทำให้การเผาผลาญและระดับฮอร์โมนเปลี่ยนแปลง เมื่อเกิดโยโย่เอฟเฟคครั้งหนึ่งแล้ว ทำให้การไดเอทครั้งต่อ ๆ ไปมีความยากยิ่งขึ้น นอกจากนี้ น้ำหนักที่ผันผวนอย่างต่อเนื่องยังส่งผลเสียต่อความภาคภูมิใจในตนเองและสุขภาพจิตอีกด้วย
จะหลีกเลี่ยงโยโย่เอฟเฟคได้อย่างไร
สิ่งสำคัญสำหรับคนไดเอท ลดอาหาร ควบคุมน้ำหนัก คือการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการรับประทานอาหารและการออกกำลังกายอย่างค่อยเป็นค่อยไป แทนที่จะไปควบคุมอาหารแบบทันทีทันใด อาทิ ลดอาหารลงครึ่งหนึ่งทันทีที่ไดเอท หรือเลิกทานอาหารมื้อเย็น เป็นต้น
คนไดเอทควรมุ่งเน้นไปที่การเปลี่ยนแปลงทีละน้อยและค่อยเป็นค่อยไปซึ่งสามารถรักษาหุ่น รักษาน้ำหนักไว้ได้ในระยะยาว ค่อย ๆ เพิ่มการออกกำลังกาย และสภาพแวดล้อมในการไดเอทให้เหมาะสม อาทิ หากต้องการไดเอทแต่อยู่ในกลุ่มชวนทานบุฟเฟต์ การไดเอทที่ตั้งใจไว้จะเกิดได้ยาก
ตั้งเป้าหมายในการไดเอทให้เหมาะสมเพื่อเลี่ยงโยโย่เอฟเฟค
ตั้งเป้าหมายให้อัตราการลดน้ำหนักอยู่ประมาณ 1 – 3 กิโลกรัมต่อเดือน หรืออาจจะแบ่งย่อย ๆ เป็น 0.5 – 1 กิโลกรัมต่ออาทิตย์ หากตั้งการลดน้ำหนักมาก ๆ อย่างเดือนละ 5 กิโล 7 กิโล โอกาสที่จะเกิดโยโย่เอฟเฟคจะสูงมาก
ดังนั้นหากท่านที่กำลังเริ่มไดเอทหรือไดเอทอยู่แล้วไม่ต้องการให้น้ำหนักกลับมาเท่าเดิมหรือเกิดโยโย่เอฟเฟค จึงควรตั้งเป้าหมายให้น้อยแต่ต้องต่อเนื่อง เพิ่มการออกกำลังกายเพิ่มสุขภาพ และดูแลร่างกายในเรื่องสารอาหารที่เพียงพอ เพื่อไดเอทให้ได้หุ่นที่ดี และร่างกายที่แข็งแรง